Tai biến mạch máu não là một biến chứng nặng, dễ tử vong, ảnh hưởng lớn tới sức khoẻ, tâm thần và đời sống người bệnh.
1.Tai biến mạch máu não (TBMMN) là gì?
Tai biến mạch máu não
Tai biến mạch máu não còn có 1 tên gọi khác là Đột quỵ não.
Tai biến mạch máu não (đột quỵ não) là một rối loạn khu trú của não bộ nguy hiểm và phổ biến nhất hiện nay đặc trưng bởi hiện tượng máu lên não bị gián đoạn đột ngột với hai dạng chính là nhồi máu não (tắc mạch máu) và xuất huyết não (vỡ mạch máu), có tiến triển nhanh trên lâm sàng vì bệnh thường do một mạch máu não bị vỡ hoặc tắc đột ngột.
- Nhồi máu não (chiếm 80%): Nhồi máu não xảy ra khi một vùng não không được cấp máu. Tình trạng bít tắc này kéo dài gây cản trở máu lưu thông đến não, khiến các tế bào não bị thiếu hụt oxy quá mức và chết.
- Xuất huyết não (chiếm 20%): Xuất huyết não xảy ra do một mạch máu não bị vỡ, khiến máu thấm vào mô não và từ đó gây tổn thương cho các tế bào não.
Theo Tổ chức Y tế thế giới WHO tai biến mạch máu não (TBMMN) hay đột quỵ là một trong 10 nguyên nhân gây tử vong hàng đầu hiện nay, chỉ đứng sau bệnh tim mạch và bệnh ung thư¬. Tại Việt nam, mỗi năm có khoảng 200.000 người bị tai biến mạch máu não, khoảng 50% trong số đó tử vong. Bệnh xảy ra ở bất kỳ giờ nào trong ngày và bất cứ mùa nào trong cả năm.
2. Nguyên nhân tai biến mạch máu não:
Có rất nhiều nguyên nhân gây nên bệnh tai biến mạch máu não nhưng chủ yếu là do 4 nguyên nhân sau đây, hiểu rõ được những nguyên nhân gây bệnh này sẽ giúp chúng ta ngăn ngừa bệnh hiệu quả:
Cao huyết áp: là nguyên nhân chủ yếu và hàng đầu dẫn đến biến chứng tai biến mạch máu não. Khi huyết áp tăng cao, mạch máu trong não bị vỡ, máu không đến nuôi não được mà chảy tràn ra chèn ép vào làm não bị hư hại. Những người có tiền sử huyết áp cao sẽ có nguy cơ bị tai biến mạch máu não cao gấp 6 lần so với những người có huyết áp bình thường. Do vậy, với những người bị cao huyết áp cần phải kiểm soát tốt huyết áp cao cuả chính mình để ngăn ngừa tai biến mạch máu não.
Xơ vữa động mạch: do có mảng xơ vữa đóng ở thành mạch máu, ngày càng dày lên làm lòng động mạch hẹp dần lại, làm máu bị ứ lại và đóng thành cục máu đông gây tắc mạch tại chỗ gây tai biến.
Bệnh mạch máu nhỏ: ở người bệnh tăng huyết áp, đái tháo đường nhiều năm, các động mạch nhỏ trên não bị tổn thương và tắc nghẽn không cấp máu đầy đủ cho não được nữa gây thiếu máu não dẫn đến tai biến.
Lối sống không lành mạnh: Lạm dụng rượu bia, hút thuốc lá, ít vận động, stress lâu ngày, mất ngủ cũng chính là những tác nhân quan trọng khác gây tai biến.
3. Triệu chứng tai biến mạch máu não
Diễn biến của bệnh tai biến mạch máu não rất bất ngờ và khó có thể phòng tránh kịp. Do vậy, ngay sau khi bị 1 trong 6 triệu chứng sau đây, bệnh nhân đặc biệt là những người đã có tiền sử TBMMN, cao huyết áp, đái tháo đường nên chú ý vì đó có thể là dấu hiệu báo trước của bệnh.
Đau đầu dữ dội
Chóng mặt, ù tai và choáng váng
Cầm nắm khó khăn
Rối loạn ngôn ngữ:
Như nói ngọng, nói lắp. Điều này có thể diễn ra trong vài phút hoặc có khi vài giờ trước khi tai biến nghiêm trọng xảy ra.
Cảm giác tê, cảm giác như bị kim châm, kiến đối
Rối loạn trí thức
4. Bệnh tai biến mạch máu não có chữa được không?
Tai biến mạch máu não là căn bệnh rất nguy hiểm tuy nhiên nếu phát hiện sớm và điều trị kịp thời thì có thể giúp ngăn chặn tổn thương và phục hồi di chứng.
Nguyên tắc điều trị:
Chống phù não:
Nằm cao đầu 30-40 độ
Đảm bảo thông khí.
Giảm thân nhiệt
Truyền dịch: Mainitol, không nên truyền Glucose.
Điều trị theo thể bệnh:
Đối với xuất huyết não :
✅ Dùng thuốc cầm máu: hemocaprol, transamin,... sớm trong 2-3 ngày đầu của bệnh
✅ Dùng thuốc chống co thắt mạch: nimotop theo đường truyền trong 5-7 ngày đầu sau đó chuyển sang dùng đường uống với liều 60mg/ngày trong 2 tuần. Lưu ý theo dõi huyết áp khi dùng nimotop.
✅ Bù điện giải nhất là Na+.
Đối với đột quỵ thiếu máu: Dùng các thuốc phục hồi, cải thiện dòng máu: Thuốc tiêu huyết khối, Thuốc chống đông, Thuốc chống kết tập tiểu cầu phối hợp HT- STROKEND.
Dùng thuốc bảo vệ não, tăng cường tuần hoàn não và dinh dưỡng não: HT- STROKEND.
Điều trị triệu chứng:
Dùng thuốc chống co giật, hạ sốt, chống đau đầu,... khác
5. Cách phòng tránh tai biến mạch máu não.
Để phòng tránh tai biến mạch máu não, trước hết ta cần đẩy lùi các nguyên nhân gây nên căn bệnh này kết hợp với:
Điều trị dự phòng sớm: Sử dụng HT- STROKEND -1 sản phẩm của Trung tâm nghiên cứu ứng dụng sản xuất Thực phẩm chức năng Học Viện Quân Y với các thành phần chiết xuất từ các thảo dược quý: tỏi đen, sâm ngọc linh, đông trùng hạ thảo, gingko giloba, địa long ngày 1-2 viên/ 1 lần.
Dự phòng đột quỵ: Cấp I và cấp II: Sử dụng sớm HT-STROKEND với các bệnh nhân có yếu tố nguy cơ đột quỵ: THA, Mỡ máu cao, Xơ vữa động mạch, đái tháo đường, đái tháo đường, bệnh tim mạch khác, người cao tuổi, hút thuốc lá,...